Μία ιστορία από τα παλιά
γύρω από την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, όταν οι ερωτευμένοι καλούνται να εκφράσουν την αγάπη τους μέσα από δώρα και αφιερώσεις, με το κόκκινο χρώμα να έχει την τιμητική του: κόκκινες καρδούλες, κόκκινα μπαλόνια, κόκκινα τριαντάφυλλα. Και στην τηλεόραση, να προβάλλονται ταινίες ρομαντικές, συνήθως με κωμικές πινελιές.
Υπάρχει και μια ταινία που μιλά για τη ρομαντική αγάπη μέσα από εικόνες σιωπηλές. Με δύναμη από το Ιράν, η ταινία αυτή με έχει αγγίξει τόσο που αν και την ίδια πριν πολλά-πολλά χρόνια, θυμάμαι ακόμη την τελευταία σκηνή με κάθε λεπτομέρεια. Ποια ταινία; Η Βροχή (Baran) του Ματζίντε Μαντζίντι.
Η ιστορία
Η ταινία με λίγα λόγια, μέσα από τη δική μου
ματιά: Ο Λατίφ (Lateef), με καταγωγή από το Αφγανιστάν, στα 17 του ζει στο Ιράν και εργάζεται σε οικοδομή φτιάχνοντας καφέδες
για τους εργάτες. Το διαβατήριό του είναι το μοναδικό περιουσιακό στοιχείο που
διαθέτει. Χωρίς αυτό, τυπικά και ουσιαστικά, δεν υπάρχει.
Μια μέρα, το αφεντικό ανακοινώνει στον
Λατίφ πως τη θέση του θα πάρει ένα μικροκαμωμένο αγόρι και πως ο ίδιος πλέον θα
κάνει πιο βαριές δουλειές. Δέχεται την απόφαση με θυμό. Είναι θυμωμένος επειδή νιώθει πως
το νέο αγόρι του έκλεψε τη θέση και του δυσκόλεψε τη ζωή. Αρχίζει να του
δημιουργεί προβλήματα. Μέχρι που ανακαλύπτει πως ο «ανταγωνιστής» του είναι μία
νέα κοπέλα, από το Αφγανιστάν, που παριστάνει το αγόρι για να στηρίξει την
οικογένειά της οικονομικά. Ο Λατίφ αποφασίζει να μην πει τίποτα σε κανέναν. Μία
ρομαντική αγάπη γεννιέται μεταξύ τους, από απόσταση, χωρίς να ανταλλάξουν μία
κουβέντα, μόνο βλέμματα γεμάτα κατανόηση και αποδοχή.
Κάποια στιγμή, ο Λατίφ μαθαίνει πως η
οικογένεια της κοπέλας σχεδιάζει να επιστρέψει στο Αφγανιστάν. Γνωρίζουν
πως μπορεί να μην φτάσουν στον προορισμό τους, όμως αυτό δεν τους εμποδίζει να
προχωρήσουν με το σχέδιό τους. Τους λείπουν ωστόσο χρήματα για το ταξίδι. Τότε ο
νεαρός αποφασίζει να τους βοηθήσει πουλώντας το διαβατήριό του. Αφήνει τα
χρήματα στην είσοδο του σπιτιού της κοπέλας χωρίς να πει μία κουβέντα. Την
ημέρα της αναχώρησης για το Αφγανιστάν, μια μέρα με βροχή, ο Λατίφ είναι εκεί.
Στέκεται στη βροχή, κάτω από το μεγάλο δέντρο, και παρακολουθεί την αγαπημένη του να απομακρύνεται. Χαμογελά...
Το πρώτο συν-αίσθημα
Ναι, ακόμη θυμάμαι πώς ένιωθα όταν τελείωσε η ταινία. Ήμουν θυμωμένη με τον Λατίφ. Ήταν σαν να παρακολουθούσα από κοντά τα γεγονότα και να δυσκολευόμουν να καταλάβω πώς μπορεί ένας νέος άνθρωπος να αποφασίζει να πουλήσει το διαβατήριό του, το μοναδικό στοιχείο που αποδεικνύει πως υπάρχει και του διασφαλίζει ένα μέλλον, μια προοπτική! Έβλεπα έναν νέο άνθρωπο να θυσιάζεται χωρίς κάποια αναγνώριση της θυσίας του. Κανείς δεν γνώριζε τι είχε κάνει. Χωρίς διαβατήριο, ο Λατίφ πλέον δεν υπήρχε, όμως ένιωθε χαρούμενος. Στέκονταν στη βροχή χαμογελώντας. Μα πώς;
Συζητώντας με φίλες
Μετά από χρόνια, στην Αγγλία, θα βρεθώ σε μια παρέα με νέες γυναίκες από τη Μέση Ανατολή. Μοιράστηκα μαζί τους το πώς ένιωσα με το τέλος της ταινίας. Τόσο πολύ με
είχε αγγίξει! Εκείνες δεν παραξενεύτηκαν. Μου εξήγησαν γιατί ο νεαρός ήταν
χαρούμενος. Όταν πούλησε το διαβατήριο, μπορεί να μην υπήρχε στα χαρτιά, όμως
υπήρχε σε ένα άλλο επίπεδο. Είχε αφήσει στην άκρη το «εγώ» και τις προσδοκίες
του και είχε δεθεί με τη νεαρή κοπέλα σε πνευματικό επίπεδο. Αυτό τον έκανε να
νιώθει πως υπάρχει. Είχε βιώσει δυνατά και όμορφα συναισθήματα χωρίς να
περιμένει ή να χρειάζεται κάποια αναγνώριση, κάποια ανταπόκριση. Αυτό του έδινε χαρά. Αυτό θυμάμαι
να λένε.
Βαθύτεροι προβληματισμοί
Καθώς εξηγούσα πώς ένιωθα για το τέλος της
ταινίας άρχισα να αναρωτιέμαι αν στην ουσία, είχα νιώσει την ανάγκη να υπερασπιστώ ζητήματα που θεωρούσα σημαντικά στη δική μου ζωή και καθημερινότητα. Με άλλα λόγια, να
υπερασπιστώ τη δική μου ταυτότητα. Το θεωρούσα σημαντικό να έχω ένα «διαβατήριο»
που δηλώνει πως υπάρχω, να μπορούν και οι άλλοι να δουν πως υπάρχω. Και
να γνωρίζω πως αυτό που μπορώ να προσφέρω στους άλλους θα εκτιμάται εμπράκτως.
Την ώρα που ο Λατίφ πουλούσε το διαβατήριό του και έχανε την ταυτότητά του, ίσως,
ίσως να συνειδητοποιούσα πως σε κάποια στιγμή της ζωής μας, για διαφορετικούς
λόγους, όλοι/ όλες μπορεί να χάσουμε την ταυτότητά μας – ένα αποδεικτικό στοιχείο της
ύπαρξής μας σε μια συγκεκριμένη στιγμή, σε έναν συγκεκριμένο χώρο. Και ίσως, ίσως τότε να μην ήμουν προετοιμασμένη για μια τέτοια
απώλεια.
Καθώς άκουγα με προσοχή μια διαφορετική ερμηνεία για
το τέλος της ταινίας, άρχισα να αναρωτιέμαι πόσο εύκολο μπορεί να είναι στην εποχή του
ατομικισμού να αφήνεις, να αφήνουμε στην άκρη το "εγώ". Να νιώθουμε πως είμαστε «ένα» με τους
γύρω μας, με αυτούς που γνωρίζουμε. Ίσως και με αυτούς που δεν γνωρίζουμε αλλά
τους συναντάμε κάπου στην καθημερινότητά μας. Πόσο εύκολο είναι να γινόμαστε ένα με
αυτόν/αυτή που αγαπάμε χωρίς να σκεφτόμαστε τι θα απογίνει η ταυτότητά μας; Να στεκόμαστε στη βροχή των δυσκολιών και να χαιρόμαστε που υπάρχουμε μέσα από την αγάπη,
αδιαφορώντας για το "εγώ" και την ταυτότητά του.
Σήμερα
Σήμερα διαβάζω την ιστορία ξανά, κουβαλώντας νέες εμπειρίες και νέες σκέψεις, χαμογελώντας διακριτικά. Κρατώ κάποιες σκέψεις για τον εαυτό μου, όπως αρμόζει στην περίσταση αυτή. Μοιράζομαι μια διαπίστωση, ίσως γενική, για κάτι που μπορεί να κουβαλά μια ταινία που μιλά σε συναισθήματα γνώριμα στους περισσότερους. Όπως η ταινία Baran. Τη δύναμη να μετατρέπει την άγνοια και τον φόβο σε περιέργεια και αγάπη. Ίσως η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, να μην μας περιορίζει στη ρομαντική αγάπη. Ίσως να μας ζητά απλώς να θυμόμαστε την αγάπη.
Με άγγιξε πάρα πολύ, Τζοάννα, τόσο η ταινία αυτή καθ' εαυτή, όσο και η παρουσίαση με τον προβληματισμό σου συνοδευτικά. Πραγματικά πολύ μεγάλα ζητήματα, καλή μου φίλη. Κάνεις μια προσέγγιση εδώ, που αγγίζει πάρα πολύ ψηλά νοήματα, μέτρα και σταθμά. Μακάρι οι κριτικοί κινηματογράφου να είχαν τέτοια ικανότητα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε ευχαριστούμε πολύ, κορίτσι μου. Καλή Κυριακή.
Καλημέρα Γιάννη
ΑπάντησηΔιαγραφήΤι να πρωτοπώ; Ευχαριστώ για το όμορφο σχόλιο. Που βλέπω πως μπόρεσα να φέρω στην επιφάνεια την αίσθηση που μου άφησε η ταινία. Το θεωρώ σημαντικό, να μπορούμε να βλέπουμε, να λέμε τι σημαίνει για μας μια οποιαδήποτε ταινία πέρα από τις ειδικές αυστηρές κριτικές
Καλή μας εβδομάδα
Ακριβώς εκεί βρίσκεται το μυστικό μιας ικανότητας να νιώσεις τι θέλει να σου πει ο δημιουργός. Οι κριτικοί, (αλήθεια τι έχουν σπουδάσει;), αρέσκονται στο να αραδιάζουν τεχνικούς όρους και κλισέ δικά τους και έτσι βγάζουν τα δικά τους πάντα συμπεράσματα.
ΔιαγραφήΚαλό βράδυ, Τζοάννα μου.
Αυτή είναι μια καλή ερώτηση, οι κριτικοί, τι έχουν σπουδάσει; Και πόσο cinefil είναι; Γι' αυτό διαβάζουμε κείμενα σε χώρους όπως το Cinefil.
ΔιαγραφήΚαλημέρα
Η Αγάπη που λίγοι έχουν νιώσει, υπαγορεύει πράξεις που η λογική μας, δεν κατανοεί...
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν έχω δει τη ταινία αλλά η παρουσίαση της και το κείμενο σου, Τζοάννα είναι άκρως κατατοπιστικά και γεμίζουν όμορφα συναισθήματα!
ΑΦιλάκια με πολλά ευχαριστώ για αυτή την αναπάντεχη νότα!
Η Αγάπη που δεν φωνάζει, δεν προβάλλεται, δεν διεκδικεί, δεν ζητά ανταλλάγματα, ίσως να δυσκολεύει τη λογική. Όχι όμως την ψυχή, όταν στο 'μέσα' μας κάνουμε χώρο για όσα δεν χωρά η λογική - αυτό βλέπω
ΔιαγραφήΚαλημέρα Στεφανία
Διαβάζοντας τον προβληματισμός σου Τζοάννα μου, σχετικά με τον νεαρό που πούλησε το διαβατήριό του για να βοηθήσει την καλή του, όχι μόνο δεν προβληματίστηκα, αλλά ένιωσα μέσα μου το μεγαλείο της αγάπης! Όχι μόνο δεν έχασε τον εαυτό του , αλλά ανέβηκε πολύ ψηλά στα μάτια μου.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑν λες μια αγάπη ανιδιοτελή, είναι ΑΥΤΗ!
Δεν την έχω δει την ταινία. Βέβαια τέτοιες αγάπες μόνο σε ταινίες θα τις βρεις! Καλό σου βράδυ Τζοάννα μου φιλιαααα! 🧡
Ρούλα, σημαντικό αυτό που τονίζεις, για το νόημα της ανιδιοτελούς αγάπης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν το είχα σκεφτεί έτσι. Ίσως να σκεφτόμουν κάποιες προτροπές που ζητούν να μην αφήνουμε τον εαυτό μας να "χαθεί" μέσα σε μια σχέση, να μην προσφέρουμε περισσότερα από όσα λαμβάνουμε. Ομως αν κάποιος/α προσφέρει με αγάπη, γεμίζει την καρδιά του με τη δύναμη της αγάπης, ίσως να μην έχει τέτοιους φόβους
Σάββατο των Ψυχών σήμερα, ημέρα που τιμούμε τους νεκρούς - με αγάπη
Καλημέρα Τζοάννα μου. Σήμερα είδα την εγγραφή σου αυτή και τη χάρηκα. Την ταινία δεν την έχω δει αλλά το κείμενό σου κατατοπιστικότατο. Αγάπη χωρίς περιορισμούς και διεκδικήσεις. Αγάπη χωρίς μικρότητες. Χωρίς εγωισμούς. Χωρίς'' σου δίνω, μου δίνεις''. Αυτή δεν είναι η αληθινή αγάπη; Κρίμα όμως που δεν έχει ανταπόκριση. Και δεν ξέρω αν η κοπέλα δεν κατάλαβε από ποιον είναι τα χρήματα. Ίσως να το αντιλήφθηκε . Καμιά φορά τα βλέμματα λένε περισσότερα από τα λόγια.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα σαι καλά κοπέλα μου
Φιλιά πολλά
Καλημέρα Άννα
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό είναι κάτι που το ξεχνάμε, κάτι που κάποιες φορές το ξεχνώ, πως τα βλέμματα λένε περισσότερα από τα λόγια. Παλιότερα είχα διαβάσει ένα άρθρο για το βλέμμα που θεραπεύει. Ισως η κοπέλα να μην άκουσε ποιος έδωσε τα χρήματα, μάλλον το ένιωσε.
Να έχουμε μια όμορφη μέρα, με όμορφα βλέμματα